Merezi du

Atxaga euskaltzain


Euskaltzaindiak Bernardo Atxaga (Asteasu, 1951) idazlea euskaltzain oso izendatu du gaur goizean, Gasteizko egoitzan egin duen osoko bilkuran. Juan Mari Lekuona zenaren hutsunea betetzeko hautagai bakarra zen Atxaga, baina, hala ere, Akademiako legeek agintzen zutenez, gehiengo osoa eskuratu behar zuen bozketan euskaltzain aukeratua izateko. Hala gertatu da.

Xabier Kintana, Jose Luis Lizundia eta Ana Toledo euskaltzainek aurkeztu dute Atxagaren hautagaitza.

Joseba Irazu Garmendia (Bernardo Atxaga) Asteasun jaio zen 1951ko uztailaren 27an. Ekonomia Zientzietan lizentziatu zen Bilboko Unibertsitatean, eta hainbat lanetan aritu izan zen (euskara irakasle, irratiko gidoilari, liburu-saltzaile, ekonomilari...) harik eta laurogeiko hamarkadaren hasieran literaturari bete-betean ekin zion arte.

1972an Borobila eta puntua antzerki lan labur esperimentala argitara eman zuenetik (Lur, 1972ko antologia) idazle oparoa izan da. 1976an bere lehenengo eleberria argitaratu zen, Ziutateaz. 1978an, Etiopia lehen poema-liburua. Hasiera hartan, literatura esperimentalista landu zuen, abangoardismo estetiko eta ideologikoan kokatzen zena, literatur generoen arteko bereizketak baztertu eta nahita nahasten zituena.

1980 inguruan, haur literatura idazteari ekin zion, batetik eta geografia pertsonal bat sortzeko zereginean hasi, bestetik: Obaba. Hamarkada osoan zehar argitaratu zituen hainbat ipuin eta nobela labur, gehienak Obabakoak liburuan (1988) bildu zituenak. Lan horrek sekulako oihartzuna izan zuen baita Euskal Herritik kanpoko inguru literarioetan ere. Beste askoren artean aipatzekoa da Gizona bere bakardadeannobela ere (1993). Atxagak azken urteetan idatziriko kontakizun lanari herri literatura eta, hizkuntzaren aldetik, euskal tradizio literarioaren kutsu nabaria dario. Kaleratutako azken bi liburuekin, Soinujolearen semea eta Lekuak, bukatutzat eman du ildo hori

Literatura aldizkari askotan kolaboratzaile edota bultzatzaile izana da Atxaga, hala nola, Ustela aldizkarietan, —Donostia 1974-1976 (Panpina Ustela, Zorion Ustela, Mermelada Ustela, Koldo Izagirrerekin batera, 1974-1976)— eta Pott aldizkarian, —Bilbo, 1978—.

Honako egunkari eta aldizkarietan aurki ditzakegu haren artikuluak:El País; El Mundo; El Correo; Garziarena; Egunkaria; El Paseante; El Europeo; Revista de Occidente; La Sibila; La Modificación; Autrement (Frantzia); Les inrockuptibles (Frantzia); Quai Voltaire (Frantzia); Cahiers de Ville Gillet (Frantzia); Lignes (Frantzia); Lettre International (Alemania); Linea d'ombra (Italia); Panta (Italia); Main de singe (Frantzia); Die Horen (Alemania); Jahrbuch der Lurik (Alemania); Vuelta (Mexiko); Viceversa (Mejiko); Svetovej Literatury (Eslovakia); Guggenheim Magazine (Estatu Batuak), etab.

Bere lanik nagusienak hainbat hizkuntzatara itzulita daude, besteak beste, gaztelera, frantsesera, ingelera, alemanera, italiera edota portugesera. Azken urteotan hitzaldi franko eskaini du eta literatur irakurketa hainbatetan parte hartu. Bere testu poetikoak hainbat musikarik oinarri izan dituzte kantak sortzeko: Ruper Ordorika, Itoiz, Mikel Laboa, Xabier Muguruza, Les Mecaniciens, Loquillo, Gari eta Orquesta Mondragón, besteak beste. Oraintsu berak idatzitako bi libururen pelikulak aurkeztu dituzte: Obabakoak (Obaba, Montxo Armendariz, 2005)eta Zeru Horiek (Zeru Horiek, Aizpea Goenaga, 2006)

Euskaltzaindiak 1991eko urtarrilaren 31n izendatu zuen euskaltzain urgazle.